Çift dilli büyüyen biri olarak bilingualism hep ilgimi çekmişti. Çocuklarımı da çift dilli büyütürken onların gelişimini izlemek benim için hep heyecan verici oldu. Bir dilden diğerine nasıl geçiş yaptıklarını izlemek, diğer dili kendileri ile hiç konuşmayan biri ile hemen dil değiştirdiklerini görmek, izlemek çok ilginçti. İşte bu yüzden çift dillilik ile ilgili makaleler okumaya başladım.
Çocuk eğitim portalı KiGaPortal Türkiye Genel Müdürü İskender Yıldırım Montreal Concordia Üniversitesi'nde iki dil ile büyüyen çocuklar üzerine yaptığı araştırmaya ilişkin değerlendirme yazısını Düşünce Dükkanı okurları için de paylaştı.
Montreal
Concordia Üniversitesi'ndeki bilim adamları tarafından yapılan kapsamlı bir
araştırma sonucu iki dil öğrenerek büyüyen küçük çocukların tek dil öğrenerek
büyüyen küçük çocuklara oranla daha fazla problem çözme odaklı düşündükleri ve
problem çözmede daha başarılı oldukları gözlemlenmiştir.
Dünya nüfusunun yarısının iki veya daha fazla dil biliyor olduğu tahmin edilmektedir. Kanadalı bilim adamları bunun beraberinde herhangi bir avantaj getirip getirmediğini araştırmak istiyorlardı. Bilim adamlarının elde ettikleri bulgular "Uygulamalı Çocuk Psikolojisi Dergisi" nde yayınlandı. Buna göre iki dilli çocukların tek dilli çocuklardan daha iyi zihinsel kontrole sahip oldukları ve farklı diller arasında geçiş yapma becerisi artıkça zihinsel kontrolde de bir artış olduğu gözlemlenmiştir.
Çok dillilik bir dilden diğerine geçerken zorlu pratik gerektirir. "Çocukların yaşı ilerledikçe ve kelime hazneleri genişledikçe bir dilden diğerine geçiş hız kazanır." Bu açıklama Concordia Psikoloji Enstitüsü Başkanı ve araştırmadan sorumlu Profesör Diane Poulin-Dubois tarafından yapıldı. Bu nedenle karmaşık görünen sorunları çözmede iki dilli çocuklar daha flexible bir duruş sergilerler ve problem çözmeye daha seçici ve konsantre olarak odaklanabilirler.
Araştırmanın ilk aşamasında 24. ayına basmış olan 39 iki dilli ve 43 tek dilli çocuğun kelime dağarcığı değerlendirildi. İkinci bir aşamada aynı çocuk grubu 31. ayına bastığında değerlendirmeye alındılar. Uzmanlar çocukların bilişsel esneklik ve bellek becerilerini teste tabi tutmak amacı ile onlara çözmeleri için belirli sorular sorarak cevap vermelerini istediler.
Professör Poulin-Dubois’ un elde ettiği bulgulara göre: "Çoğunlukla iki dilli çocuklarla tek dilli çocuklar arasında bir fark yoktur". Fakat "çatışma/çelişki önleme testinde (Conflict Inhibition Test"), iki dilli çocuklar çok daha iyi sonuçlar elde ettiler. Bu test aşamasında bir soru ile problemi çözmede çocuğun takip etmesi gereken kural becerisi de teste tabi tutuldu. Aynı soru farklı bir şekilde formüle edildi. Buradaki amaç, çocukların problem çözme esnekliğini test etmekti. İki dilli çocuklar farklı yaklaşım esnekliğini göstererek sorunu kolayca çözebilirken, tek dilli çocuklar bu esnekliği gösteremediler.
İki dilli çocuklar alışılagelmiş düşünme mekanizmalarını terk etmesini öğrenirler.
Düşünme esnekliğini test etmek için, çocuklardan aşağıdaki görevleri çözmeleri istenmiştir:
Ters Sınıflandırma: Çocukların önlerine bir büyük ve bir küçük kova ve ahşaptan küçük ve büyük kütükler konuldu. Ödev olarak da büyük kütükleri büyük kovaya ve küçük kütükleri küçük kovaya koymaları istendi. Sonra kendilerinden tam tersini yapmaları istendi. Büyük kovaya küçük kütükleri ve küçük kovaya büyük kütükleri koymaları istendi.
Şekil-Çatışması: Araştırmaya tabi tutulan çocuklara farklı büyüklükte meyve resimleri gösterildi ve kendilerinden meyveleri adlandırarak tanımlamaları istendi. Sonra önlerine yeni resimler koyuldu. Bu resimlerde küçük meyve büyük meyve resmin içine çizildi. Çocuklardan küçük meyveyi işaret etmeleri istendi.
Uzmanlara göre sonuç şaşırtıcı değildi, iki dilli çocuklar önemli ölçüde tek dilli yaşıtlarına göre bu görevlerde daha iyi performans gösterdiler.
Uzmanlara göre bir dilden başka bir dile geçiş yaparken bir çelişkinin gizlenmesi gerekli. Çocuk bazı kalıplaşmış enformasyonları görmezden gelmesini öğrenmeli. Örneğin; bir kütüğün bir kovaya olan orantılı boyutu ya da bir meyvenin başka bir meyveye entegre edilmiş olmasını.
Bu tecrübe iki veya çok dilli çocuğun bir dilden ikinci bir dile geçiş yaparken, ilk dilde daha iyi hakim olduğu bir kavram bile olsa, onu kullanmadan ikinci dilde eş kavram bulma becerisinde yatar.
İki dilli çocuklar grubunda aynı nesne için farklı kavramlara hakim “Köpek/Dog” olanlar da “Conflict Inhibation” becerisi yani çelişki (çatışma) önleme becerisi daha güçlüydü.
Dünya nüfusunun yarısının iki veya daha fazla dil biliyor olduğu tahmin edilmektedir. Kanadalı bilim adamları bunun beraberinde herhangi bir avantaj getirip getirmediğini araştırmak istiyorlardı. Bilim adamlarının elde ettikleri bulgular "Uygulamalı Çocuk Psikolojisi Dergisi" nde yayınlandı. Buna göre iki dilli çocukların tek dilli çocuklardan daha iyi zihinsel kontrole sahip oldukları ve farklı diller arasında geçiş yapma becerisi artıkça zihinsel kontrolde de bir artış olduğu gözlemlenmiştir.
Çok dillilik bir dilden diğerine geçerken zorlu pratik gerektirir. "Çocukların yaşı ilerledikçe ve kelime hazneleri genişledikçe bir dilden diğerine geçiş hız kazanır." Bu açıklama Concordia Psikoloji Enstitüsü Başkanı ve araştırmadan sorumlu Profesör Diane Poulin-Dubois tarafından yapıldı. Bu nedenle karmaşık görünen sorunları çözmede iki dilli çocuklar daha flexible bir duruş sergilerler ve problem çözmeye daha seçici ve konsantre olarak odaklanabilirler.
Araştırmanın ilk aşamasında 24. ayına basmış olan 39 iki dilli ve 43 tek dilli çocuğun kelime dağarcığı değerlendirildi. İkinci bir aşamada aynı çocuk grubu 31. ayına bastığında değerlendirmeye alındılar. Uzmanlar çocukların bilişsel esneklik ve bellek becerilerini teste tabi tutmak amacı ile onlara çözmeleri için belirli sorular sorarak cevap vermelerini istediler.
Professör Poulin-Dubois’ un elde ettiği bulgulara göre: "Çoğunlukla iki dilli çocuklarla tek dilli çocuklar arasında bir fark yoktur". Fakat "çatışma/çelişki önleme testinde (Conflict Inhibition Test"), iki dilli çocuklar çok daha iyi sonuçlar elde ettiler. Bu test aşamasında bir soru ile problemi çözmede çocuğun takip etmesi gereken kural becerisi de teste tabi tutuldu. Aynı soru farklı bir şekilde formüle edildi. Buradaki amaç, çocukların problem çözme esnekliğini test etmekti. İki dilli çocuklar farklı yaklaşım esnekliğini göstererek sorunu kolayca çözebilirken, tek dilli çocuklar bu esnekliği gösteremediler.
İki dilli çocuklar alışılagelmiş düşünme mekanizmalarını terk etmesini öğrenirler.
Düşünme esnekliğini test etmek için, çocuklardan aşağıdaki görevleri çözmeleri istenmiştir:
Ters Sınıflandırma: Çocukların önlerine bir büyük ve bir küçük kova ve ahşaptan küçük ve büyük kütükler konuldu. Ödev olarak da büyük kütükleri büyük kovaya ve küçük kütükleri küçük kovaya koymaları istendi. Sonra kendilerinden tam tersini yapmaları istendi. Büyük kovaya küçük kütükleri ve küçük kovaya büyük kütükleri koymaları istendi.
Şekil-Çatışması: Araştırmaya tabi tutulan çocuklara farklı büyüklükte meyve resimleri gösterildi ve kendilerinden meyveleri adlandırarak tanımlamaları istendi. Sonra önlerine yeni resimler koyuldu. Bu resimlerde küçük meyve büyük meyve resmin içine çizildi. Çocuklardan küçük meyveyi işaret etmeleri istendi.
Uzmanlara göre sonuç şaşırtıcı değildi, iki dilli çocuklar önemli ölçüde tek dilli yaşıtlarına göre bu görevlerde daha iyi performans gösterdiler.
Uzmanlara göre bir dilden başka bir dile geçiş yaparken bir çelişkinin gizlenmesi gerekli. Çocuk bazı kalıplaşmış enformasyonları görmezden gelmesini öğrenmeli. Örneğin; bir kütüğün bir kovaya olan orantılı boyutu ya da bir meyvenin başka bir meyveye entegre edilmiş olmasını.
Bu tecrübe iki veya çok dilli çocuğun bir dilden ikinci bir dile geçiş yaparken, ilk dilde daha iyi hakim olduğu bir kavram bile olsa, onu kullanmadan ikinci dilde eş kavram bulma becerisinde yatar.
İki dilli çocuklar grubunda aynı nesne için farklı kavramlara hakim “Köpek/Dog” olanlar da “Conflict Inhibation” becerisi yani çelişki (çatışma) önleme becerisi daha güçlüydü.
Not: Yazı daha önce Eğitim Ajansı'nda da yayımlanmıştır.
No comments:
Post a Comment